Nieuws

DAE: Actieve versus passieve luidsprekers

  Tuesday 16 August 2022, 11:28

We staan dit jaar alweer voor de zevende maal op de Dutch Audio Event, voorheen genaamd X-Fi show. Ditmaal leggen we het accent op de verschillen tussen passieve  en actieve luidsprekers.

Voor niet iedereen zal meteen duidelijk zijn wat met een actieve luidspreker precies wordt bedoeld. Daarom eerst even een korte uitleg. Een conventionele luidspreker (drive-unit) is opgebouwd uit een conus, een spreekspoel , een magneet en een frame. De spreekspoel en magneet vormen tezamen de “motor” van de drive-unit. Om in beweging te komen moet de motor worden aangestuurd door een versterker. Een passief luidsprekersysteem wordt aangestuurd door één versterker. Deze versterker biedt minimaal het volledig hoorbare frequentiespectrum (20Hz - 20kHz) aan. Bij een luidspreker met meerdere drive-units (2-weg, 3-weg of meer) wordt het aangeboden signaal opgedeeld in frequentiebanden door gebruik te maken van een passief cross-over die is ingebouwd in de luidsprekerkast.

Een actief luidsprekersysteem doet dat anders. Elke drive-unit heeft een eigen versterker. Elke versterker is ontworpen op basis van de kenmerken van de drive-unit die hij aandrijft. Het betekent dat de versterker die het onderste deel van het frequentiegebied weergeeft, daar ook optimaal voor geschikt is. Voor de andere versterkers (midden, hoog) geldt hetzelfde. Technisch gezien biedt deze benadering verschillende voordelen. Er kunnen doorgaans lichtere (minder Watts) versterkers worden toegepast omdat er geen verlies optreedt zoals dat onvermijdelijk wel gebeurt in een passieve cross-over. De verschillende versterkers (voor laag, midden, hoog) hebben een verschillend vermogen. Een tweeter heeft aanzienlijk minder vermogen nodig dan een laag driver om tot dezelfde geluidsdruk (SPL) te komen. Omdat niet elke versterker het volledige frequentiespectrum hoeft weer te geven is het eenvoudiger een lagere vervorming (THD) te realiseren. Immers, het is voor een versterker al ingewikkeld  om met een lage vervorming gelijktijdig een 50Hz en een 15kHz toon weer te geven. Laat staan de weergave van het dynamisch frequentiespectrum waaruit een gecompliceerd muziekstuk is opgebouwd, 

In een actief systeem “ziet” elke versterker de drive-unit waarmee hij direct is verbonden. Er kan in het ontwerp van de versterker rekening worden gehouden met het afwijken van de impedantie (weerstand versus frequentie) van de drive-unit die ontstaat als een de spreekspoel warm/heet wordt.  Bovendien heeft het afwijken van de impedantie van de drive-unit (door warmte) geen invloed op het gedrag van de cross-over frequentie(s) omdat dit circuit zich bij een actief systeem voor de versterker bevindt en niet in de vermogenslijn erna. Ook het fasegedrag van de verschillende drive-units wordt bij een actieve luidspreker in het zwakstroom circuit, dus voor de eindversterker  geoptimaliseerd.  Een juist fase gedrag is essentieel  bij het realiseren van een correct stereo- en dieptebeeld. In een passief cross-over is een dergelijke fasecorrectie minder goed en soms zelfs niet mogelijk.

Luidsprekerkabels zijn voor de gebruiker niet van toepassing (de versterkers zijn immers in de kast ingebouwd). Dit heeft een gunstige invloed op de dempingsfactor (het “remmen” van de drive-unit). En zo zijn er nog een aantal belangrijke, technische voordelen van actief aangestuurde luidsprekers te noemen.

Echter....., als actieve luidsprekers, technisch gezien alleen maar voordelen hebben, waarom heeft het merendeel van de hifi-enthousiastelingen dan nog altijd een passief systeem in huis? Daar zijn talloze redenen voor te noemen. Maar zijn die ook allemaal valide?

Wat wij op de DAE 2022 gaan doen is twee identieke high-end ATC SCM50 Tower series luidsprekers laten horen. De ene set passief aangestuurd, de ander actief.  Zo kunt u zelf bepalen waar uw voorkeur naar uit gaat.

Voorts laten we in ruimte 56 het grootse deel van het gamma zien van ATC Hifi, Benchmark Media en Mutec.

 

Review door Terry Ellis van Pursuit Perfect System​ van ATC SCM50SL passief met ATC P2 versterker (Engels).